Progamlama dilleri… Birçoğunuzun duyduğu, belli bir fikre sahip olduğu ama ne olduklarını tam bilmediği kavramlardır.Programlama dillerinin amacı günlük hayattaki gerçek problemlere, daha önceden tanımlanmış yapıları kullanarak çözüm üretmektir. Hatasız, hızlı ve anlaşılabilir bir kullanım sunmaları için temiz bir söz dizimine sahip olmalıdırlar. Fakat kaç programlama dili bu prensiplere tam olarak bağlı ?
Oldukça iyi sayıda programlama dili onla neleri yapabileceğinizi belirten mantıksal (akronim) bir isme sahiptir. Örneğin CSS Basamaklı Stil Sayfası (Cascading Style Sheet), HTML Hipermetin Biçimlendirme Dili (HyperText Markup Language), ve daha fazlası. Öte yandan, var olan bir ismin türevleri (C++,CoffeScript gibi) yada tasarımından esinlenilmiş bir karakterin yada figürün temsili (Pascal) olabilir.
Bir yazılım geliştirirken, en zor görevlerden bir tanesi farklı süreçlere farklı isimler vermektir. Bir çok insan programlama öğrenmek ile bir yeni bir dil öğrenmeyi birbirine karıştırır. Bu kafa karışıklığını önlemek ve programlamayı daha ilgi çekici ve eğlenceli yapmak için programlama dili sınırları esnetildi.
Bu özel programlama dillerinin(Esolang) doğmasını sağladı. Bu programlama dilleri ciddi bilgisayar problemlerini çizmek yerine genellikle eğlence amacıyla oluşturuldu. Programlama dillerine verilen bu garip isimlerin bir çoğunun ilginç bir kökeninin olduğunu bilmek sizi şaşırtacak. İşte bir kaç isim arkasındaki hikaye.
Python
Acemi birisi bu programlama dilinin yılanları engellediğini düşünebilir! Logo birbirine dolaşmış iki piton resmi fakat hayır bu ikisi arasında bir ilişki yok. Bu popüler dil 80′ lerin sonunda oluşturulduysa da ilk sürüm 1991 yılındaydı. Python Alman bir programcı olan Guido van Rossum’ un Noel tatilindeki bir buluşuydu. Bu yeni betik dili ABC programlama dilinin bir türeviydi. Rossum, İngiliz bir komedyen grubu olan Monty Python ‘un büyük bir hayranıydı ve onlardan ilham aldı. Rossum’un Mont Python sevgisi, öğretici ve referans örneklerinde standart olan “foo” ve “bar” yerine “spam” ve “eggs” ile değiştirmesini sağladı.
Ruby
Ruby Yukihiro Matsumoto tarafından, nesne tabanlı yeteneği Python ‘dan daha iyi olan ve Perl betik gücünün yerini alacak bir dil geliştirme amacıyla tasarlanmıştır. Sıra bir isim belirlemeye geldiğinde Matsumoto çalışma arkadaşı Keiju Ishitsuka ‘a çevrim için sohbet ile danıştı. Aralarında Coral ve Ruby’ nin ön planda olduğu birçok isim önerildi. Ruby kazandı fakat bu kararın altındaki asıl sebep spekülasyonların gölgesinde kaldı.
Java
1990′ ların başında akıllı cihazların geniş bir dalga ile yayıldığı açık bir gerçekti ve onları desteklemek için bir teknolojinin geliştirilmesine ihtiyaç duyuluyordu. Bu durum Sun şirketinin Green project çalışmasının bir ürünü olarak Java’yı dünyaya getirdi. Yeni programlama dilinin ilk ismi OAK olarak belirlenmişti. Bu ismin başka bir marka tarafından önceden keşfedildiği öğrenildiğinde yeni bir isim gerekti. Yapılan birkaç toplantı sonucunda DNA, Silk ve JAVA isimlerinde aralarında olduğu kısa bir isim listesi ortaya kondu. JAVA isminin neden seçildiği tam olarak net olmasa da Sun mühendislerinin sıklıkla gittiği Peet’s Coffee & Tea ‘den ilham alındığına dair güçlü bir nokta var.
Forth
Charles Moore 1960 ‘larda Forth dilini geliştirdi. Moore o sıralarda bir mobilya şirketinde çalışıyordu ve oradaki görevi IBM 1130 mini bilgisayarda 2250 grafik ekranını kullanarak halı tasarımları yapmaktı. FORTRAN dilinin bu iş için yetersiz olduğu kanıtlanmıştı, bu nedenle Moore bu işi yapabilecek yeni bir dil geliştirmeliydi. Belirlenen ilk isim dördüncü nesil dili temsilen Fourth idi. Bununla birlikte IBM 1130 dosya isimleri için sadece dört karakter kabul ediyordu. Sonuç olarak U düşürüldü ve Forth dili doğdu.
Pascal
Bu programlama dili ilk oluşturulanlardan biriydi. İsmi ünlü matematikçi ve mucit Blaise Pascal‘ a minnettarlık göstergesiydi. Pascal her şeyden bir parça bilirdi fakat özellikle projektif geometri, olasılık ve matematikteki katkılarından dolayı dünyanın taktirini kazanmıştı. Onun hakkında daha dikkat çekici olanı, tezlerinin çoğunu ergenlik döneminde geliştirmiş olmasıdır. O yuvarlanan topları ayarlayarak dijital hesapma çağındaki mekanik hesap makinesinin yapılmasına öncülük etti.
Perl
The power and flexibility of Perl languages earned it the name, “Swiss Army Chainsaw.” Perl came into existence in the 1980s, orchestrated by Larry Wall. All Wall wanted when it was time to name his programming language was a name that was short, and which had positive connotations. Among his considerations was Gloria, the name of his wife before he settled for “pearl”. Since a programming language already had that name, – Process and Experiment Automation Real-time Language, he adjusted his own to “perl”. The name was initially all in the lower case, until 1993 when Perl 4 was introduced and the name adjusted.
Lua
Bir betik dili olan Lua’nın oluşturucusu TecGraf’tı . Lua TecGraf ın geliştirdiği kendince önceki SOL (Basit Nesne Dili) ve DEL (Veri Giriş Dili) isimlerindeki iki programlama dilinden ilham aldı. Bu yeni programlama dilinin ebeveyn dili SOL (Portekizce de güneş anlamına geliyor) olduğu için isim belirleme çok önemli bir konu değildi. Portekiz dilinde ay anlamına gelen Lua seçildi. Lua ebeveyn dilleri olan SOL ve DEL dillerinin fonksiyonelliğini ve akış kontrolü gibi yeni eklenen fonsiyonellikleri birleştirdi.
Smalltalk
İlk kez Xerox’un Palo Alto Araştırma Merkezi (PARC) tarafından 1970’lerin başında geliştirilen ve Alan Kays’in Öğrenme Araştırma Grubu’nun bir ürünü olan Smalltalk, nesne yönelimli bir programlama dilidir. Ruby,Python ve Java gibi sonraki programlama dilleri Smalltalk’tan etkilenmişlerdir. Kay’ a göre isim sistemlere tanrı ismi gibi isimler verilen “Hint – Avrupa tanrı teorisi” döneminden geliyor.
Whitespace
Whitespace 2002 yılında Chris Morris ve Edwin Brady ‘nin işbirliğiydi. Bu egzotik programlama dilinin yazımı sadece boşluklardan oluşuyordu. Program içerisinde sadece sekme, boşluk ve satır sonunun bir anlamı vardı. 2003 yılında yayımlandığında insanlar ilk olarak onun 1 Nisan şakası olduğunu düşündüler. Whitespace bir polygot dur. Yani diğer programlama dillerinin boşlukları arasına yerleştirilebilir.
Logo
1960’ların ortalarında Bolt, Beranek ve Newman MIT yapay zeka laboratuvarı ile bir anlaşma imzaladı ve Logo isminde eğitim amaçlı kullanılmak üzere bir dil geliştirilmesine başladılar. Logo diğer programlama dillerinin öğretimi için geliştirildi ve bu kategorideki diğer dillere güçlü bir ilham kaynağı oldu. Örneğin Scratch. Logo’nun önemli farklılığı komutların çıktısını göstermek için bir kaplumbağanın kullanılmasıydı. Logo Yunanca’da düşünce anlamına gelen “logos” kelimesinin dönüştürülmüş halidir.
Scheme
Yüksek seviye programlama dillerinin ilklerinden olan Lisp, MIT ‘den John McCarthy tarafından 1950 ‘nin son çeyreğinde geliştirildi. Yapay zeka araştırmacıları bu programlama dili ile daha da yüreklendiler. Devam eden yıllarda Planner ve Conniver dillerinin de içlerinde olduğu Lips in farklı varyasyonları geliştirildi. 1975 de yine MIT den GuySteele ve Geral Jay Sussman Lips in yeni bir varyasyonuyla ortaya çıktılar. Planner (Planlayıcı) ve Conniver (İşbirlikçi) adlandırma kurallarına uygun olarak, Schemer (Entrikacı) olarak adlandırdılar, ancak dosya adının sınırlamaları nedeniyle Scheme şeklinde kısaltıldı.
Scala
Martin Odersky Scala’yı 2001 oluşturdu. Bu programlama dili hem nesne temelli hem de fonksiyon temelliydi.Scala isminin seçilmesinin iki farklı sebebi var. Birincisi ölçeklenebilir yerel ağları iyi bir şekilde ölçeklemesi. İkincisi ise “scala” kelimesi italyanca’da “merdiven” anlamına gelmesi. Asıl altında yatan gerekçe scala’nın dahaiyi bir programlama diline basamaklı bir geçiş sağlamasıydı.
Scratch
2003 yılında MIT Medya laboratuvarında çalışan bir grup Scratch isminde eğitim amaçlı bir programlama dili ile ortaya çıktı. Çocukların ekrandaki blokları birbirine bağlaması için tasarlanmıştı. Scratch ile çocuklar oyunlarda, hikayelere ve müziklere kadar hayal ettikleri her şeyi yapabilecekti. Adı, yeni müzik ve sesler yaratmak için hip-hop yıldızlarının kullandığı disk jockey’lerinden esinlenmiştir.
AWK
AWK bir yorumlama dilidir, Unix kullanıcıları ve metin dosyası işlemi yapanların tanıdık olduğu bir dil. AWK 1977 yılında geliştirildi ve 1979 yılında Unix 7. versiyonuna eklendi. Bir çok programlama dilinin ismi fonksiyonelliklerine vurgu yapan bir akronimdir. Bu noktada AWK farklıdır çünkü ismi onu tasarlayanların isminden türetilmiştir : Alfred Aho, Peter Weinberger, and Brian Kernighan.
Bir programlama diline isim verirken herhangi bir sınırlama yoktur ve bu listede olmayan daha bir çok programlama dili vardır.
Bu yazı 8 Ağustos 2017 tarihinde Lucy Karinsky tarafından yazılan “Why Do Programming Languages Have Weird Names?” başlıklı yazının çevirisidir.
Bu yazıyla size belli başlı programlama dilleri neden böyle tuhaf isimlere sahip anlatmaya çalıştım. Umarım size bir şeyler katabilmişimdir.